In een wereld waar complexe maatschappelijke problemen steeds vaker vragen om gezamenlijke oplossingen, vonden het Vlaams Expertisecentrum Kindermishandeling (VECK) en het Vlaams Instituut voor de Eerste Lijn (VIVEL) elkaar recent in een uitwisseling die de basis legde voor een brainstorm over toekomstige samenwerking.
Een ontmoeting die ons concrete inzichten gaf over de noden van eerstelijnsprofessionals inzake kinderen in moeilijke omstandigheden, en ideeën om gezamenlijk sterker in te zetten op preventie en vroegdetectie op het terrein. Recente initiatieven zoals OverHoop, de interdisciplinaire casusbesprekingen IFG van Domus Medica (samen met CAW en VIVEL), de nauwere samenwerking tussen zorgraden en partners uit Opgroeien en VAPH, en het perinataal programma (binnen het interfederaal plan geïntegreerde zorg) bieden inspiratie en momentum om verdere samenwerking te verkennen.
Een belangrijk uitgangspunt van al deze beleidsimpulsen is dat oog hebben voor kinderen in moeilijke omstandigheden, een zaak van ons allen is. Het vraagt om transversale verbinding, begrip, complementaire expertise en een gemeenschappelijke inspanning. Een insteek die nauw aansluit bij de missie van het VECK. Tim Stroobants, directeur van het VECK licht toe.
Waarvoor staat het VECK en hoe zetten jullie dit om in de praktijk?
Tim: Het Vlaams Expertisecentrum Kindermishandeling (VECK) zet zich in om geweld, verwaarlozing en misbruik van kinderen te voorkomen en aan te pakken. Sinds onze erkenning door Opgroeien in 2017 is het onze missie om kindermishandeling in Vlaanderen en Brussel tijdig te detecteren, duurzaam te stoppen en herstel mogelijk te maken. We versterken sectoren en professionals via sensibilisering, deskundigheidsbevordering, kennisopbouw en praktijkondersteuning. Zo leiden we de uitrol van de Kindreflex, stimuleren we traumasensitief onderwijs en jeugdwerk met Handle with Care, en bieden we diverse vormingen aan. Ervaringsdeskundigheid staat centraal via onze Echo-Lotgenotenwerking.
Als partner van de Vertrouwenscentra Kindermishandeling (VK) ondersteunen we hun samenwerking, registratie, rapportage en kwaliteitsbeleid. Daarnaast adviseren we Opgroeien over kinderopvangveiligheid en voeren we risicotaxaties uit bij mogelijke gevaarsituaties.
Hoe zie je de positie van VECK in de bredere zorg- en welzijnssector in Vlaanderen? En hoe verhoudt zich die tot VIVEL?
Tim: Onze positie is in bepaalde opzichten vergelijkbaar met die van VIVEL: we ondersteunen professionals en organisaties om de praktijk zo sterk en nabij mogelijk te maken voor burgers. VECK doet dit met een specifieke focus op de veiligheid en positie van kinderen. We vertalen bewezen aanpakken rond kindermishandeling naar diverse sectoren en disciplines.
Een goed voorbeeld hiervan is de Kindreflex, die ervoor zorgt dat ook professionals die werken met volwassenen oog hebben voor de ouderrol en de veiligheid van kinderen. Denk aan een patiënt die geïntoxiceerd of met geweldletsels op de spoedafdeling belandt. Wie stelt dan de vraag of er kinderen in de thuissituatie betrokken zijn? Hoe kan een arts, verpleegkundige of maatschappelijk werker hiermee omgaan? Wij helpen antwoorden formuleren en samenwerking stimuleren.
Onze sterke verwevenheid met de Vertrouwenscentra Kindermishandeling (VK) geeft ons een unieke positie. We benutten praktijkervaring om professionals gerichte ondersteuning te bieden. Multidisciplinair en herstelgericht werken zit in ons DNA. Zo werken we nauw samen met vertrouwensartsen, maar ook met CAW, CLB, VAPH en geestelijke gezondheidszorg, waarmee we jarenlange samenwerkingen hebben opgebouwd.
Welke meerwaarde zie je in de uitwisseling van kennis en ervaringen tussen verschillende organisaties zoals VECK en VIVEL?
Tim: De eerstelijnszones spelen een cruciale rol in de aanpak van kindermishandeling. Jaarlijks krijgt naar schatting 3% van de minderjarigen hiermee te maken – een probleem dat geen enkele eerstelijnsprofessional kan negeren. Toch worstelen velen met hoe ze signalen moeten herkennen en aanpakken.
Meer samenwerking tussen VECK en VIVEL kan professionals beter ondersteunen. De principes van persoonsgerichte en geïntegreerde zorg sluiten naadloos aan bij een evidence-based aanpak van kindermishandeling.
Hoe kunnen de huidige beleidsimpulsen bijdragen aan een sterkere samenwerking tussen VECK en VIVEL op macroniveau, en tussen de Vertrouwenscentra Kindermishandeling en de Eerstelijnszones op mesoniveau?
Tim: Het beleid brengt steeds meer duidelijkheid over netwerking en samenwerking in de eerste lijn. Waar vroeger een wirwar van netwerken ontstond, wordt nu sterker ingezet op de eerstelijnszones. Dit biedt VECK en VK’s de kans om zich beter te organiseren en efficiënter samen te werken.
Kindermishandeling aanpakken doe je niet alleen. Je doet dit het liefst vroeg, nabij en vanuit samenwerking. Dit kunnen we heel concreet toepassen op de huidige beleidsambities waarin we elkaar kunnen versterken. Vanuit VECK kunnen we professionals ondersteunen met kaders en handvatten om geweld, verwaarlozing en misbruik tijdig te herkennen en aan te pakken. Onze expertise, onder andere via projecten zoals de Kindreflex, versterkt zorgverleners bij het inschatten van veiligheid, het aanpakken van risicofactoren en het bevorderen van samenwerking met andere partners.
Daarnaast biedt een betere afstemming met de Vertrouwenscentra Kindermishandeling en hulplijn 1712 extra kansen. We staan nog maar aan het begin van een effectievere samenwerking, die al zichtbaar wordt met een nieuwe affichecampagne van Hulplijn 1712 voor eerstelijnsprofessionals in hun lokalen en wachtzalen.
Waarom is samenwerking belangrijk bij het aanpakken van maatschappelijke problemen zoals kindermishandeling en intrafamiliaal geweld?
Tim: Laat mij een voorbeeld geven, dat zegt vaak meer: een tienermeisje wordt door haar vader in een studio ondergebracht omdat samenwonen met zijn nieuwe partner niet lukt. Jarenlang signaleert niemand dat ze schooluitval, drugsgebruik en seksueel geweld ervaart. Politie, leerkrachten, CLB en de huisarts komen met haar in aanraking, maar zonder dat er iets verandert. Uiteindelijk wordt een JAC ingeschakeld, maar de schade is dan al groot.
Mijn punt: niemand kan dit alleen. De complexiteit van kindermishandeling vereist samenwerking en betrokkenheid. Het is mensenwerk – en net daarom moeten we samen een professionele, effectieve aanpak ontwikkelen om deze problematiek écht aan te pakken.
Contact
Vous avez des questions sur un sujet particulier ? Remplissez le formulaire ci-dessous et contactez-nous.
